Tijd: je geld of je leven!

Elke seconde geef je maar één keer uit. Waar besteed jij ze aan?

Naast de hoeveelheid puistjes die zich op mijn gezicht vestigden, was ook de film Fight Club (1999) één van de zaken waar ik tijdens mijn puberteit zeer van onder de indruk was. Zo op het eerste gezicht is het een vrij platte film die gaat over een groep mannen die samen een geheime club hebben opgericht. Op zich niets geks zou je zeggen. We kennen allemaal de hobbyclubs waarbij het niet thuis hoeven zitten waarschijnlijk belangrijker is dan de daadwerkelijke hobby die er bedreven wordt. Dat verklaart waarschijnlijk waarom er nog altijd panfluitverenigingen bestaan. Het is dan ook niet de panfluit die centraal staat in de film. Binnen Fight Club slaan mannen in 1-op-1 gevechten letterlijk en figuurlijk alle frustraties en teleurstellingen uit elkaars lichaam. Bloed, zweet en tranen vloeien rijkelijk. Voor de duidelijkheid, het zijn niet deze vechtscenes die mij geïnspireerd hebben of aan het denken hebben gezet. Ik krijg al een bloedneus als ik ook maar denk aan vechten. Het is vooral de overkoepelende boodschap in de film waar ik tot op de dag van vandaag regelmatig bij stil sta. Deze boodschap wordt mooi samengevat in een zin uit de monoloog van personage Tyler Durdan.

We werken veel uren binnen banen die we haten. Zodat we dingen kunnen kopen die we niet nodig hebben. Om indruk te maken op mensen die we niet leuk vinden.

Qua positiviteit valt er nog wel het een en ander te schaven aan deze uitspraak. Desondanks zet het mij wel aan het denken over waar ik mijn tijd aan besteed, wat het mij oplevert, waarom ik dat doe en voor wie ik dat doe.

Tijd als concept

Bij goed gezelschap ervaar je een klokuur als een minuut. Andersom heb je vast wel eens een verjaardag of vergadering meegemaakt waar die ene minuut leek alsof je er al een hele dag op hebt zitten. Ondanks dat we als mensen ontzettend ons best doen om tijd te vatten en te managen dankzij klokken en agenda’s, blijft het relatief, mentaal en subjectief. Wanneer we ‘in de flow zitten’ ervaren we tijdloosheid omdat je met niets anders dan het nu bezig bent. Wanneer we ons vervelen of iets tegen onze zin moeten doen zijn we juist zeer bewust van elke seconden die langzaam wegtikt. Je zou dus kunnen zeggen dat er wat dat betreft twee soorten van tijd of tijdsbeleving zijn. De oude Grieken hadden twee verschillende woorden voor tijd: chronos en kairos.

Chronos staat voor kwantitatieve tijd. Het is de basis waar onze westerse manier van tijdmanagement om draait. Namelijk het onder controle krijgen van tijd met behulp van klokken en agenda’s. Bij kairos gaat het juist over kwalitatieve tijd. Hierbij draait het om de beleving van onze relatie met de wereld, met andere en met onszelf. Laten we chronos daarom kloktijd noemen en kairos vertalen naar nu-tijd.  

Kloktijd staat in relatie met je linkerhersenhelft. Hier draait het om doelen, logica, feiten, kennis, veiligheid en intelligentie. Hier is tijd afgebakend en daardoor schaars. Dit kan druk en mogelijk stress tot gevolg hebben. Dit is bijvoorbeeld de wekelijkse afspraak om met een bekende af te spreken.

Nu-tijd staat in relatie met je rechterhersenhelft. Hier draait het om intuïtie, gevoel, creativiteit, verbeelding, durf en passie. Hier is tijd in overvloed. Dit kan tot gevolg hebben dat je de tijd uit het oog verliest. Dit is bijvoorbeeld het spontaan tegenkomen en tijd doorbrengen met een bekende.

Metaforisch kan je kloktijd dus zien als een rups die de dagen aftelt en de stadia analyseert totdat hij ontpopt en kan gaan vliegen. Nu-tijd is de vlinder die zich door de wind laat dragen en van moment naar moment vliegt. Het ene is niet beter dan het ander. Beide zijn nodig. Zonder rups kan de vlinder niet ontstaan en zonder vlinder kan de rups niet ontstaan. Wel is het de vraag of je voldoende balans ervaart.

Wat is in jouw dagelijks leven de verhouding tussen kloktijd en nu-tijd?

Tijd als waardebepaling

Ons menselijk gedrag is in de basis gedreven door het ontvangen van beloningen en het vermijden van pijn. Je zou ook kunnen zeggen dat we creëren om te mogen ontvangen en organiseren om te voorkomen. Dit zijn twee totaal verschillende strategieën. Creëren draait om het verwezenlijken van voor jouw belangrijke waarden en principes. Dat lukt alleen door stil te staan bij wie je bent, wat je belangrijk vindt en dat tot uiting te laten komen in je keuzes en gedrag. De mogelijkheden zijn eindeloos, het speelt zich af in nu-tijd en is gedreven door ‘zijn’. Organiseren draait om het streven naar een mate van veiligheid. De mogelijkheden zijn beperkt, het is gerelateerd aan kloktijd en is voornamelijk gedreven door iets wel of niet ‘hebben’.

Wil jij liever hebben of zijn?

Zijn-mensen worden gedreven door de behoefte om de voor hen belangrijke principes en waarden in het leven te realiseren. Hierdoor zijn ze minder afhankelijk van impuls gedreven gedrag omdat je dankzij jouw ‘waarden-kompas’ keuzevrijheid in je leven creëert.   

Hebben-mensen worden gedreven door iets te willen krijgen. Dit kan gaan om gelijk willen hebben, tijd willen hebben of geld willen hebben. Dit wordt voornamelijk beheerst door de limbische hersenen en  draait om stimulus-response. Het is geen vrije keuze maar emotioneel gedreven.

Bedenk daarom voor jezelf tot in hoeverre jouw tijd in het teken staat van iemand willen zijn of iets willen hebben.

Wat zijn voor jou belangrijke waarden en principes? Hoe is dat terug te zien in hoe jij je tijd besteedt?

Tijd als sleutel tot geld

Het is een veel voorkomende reden tot spijt aan het einde van ons leven. ‘Had ik maar meer tijd genomen om te leven, om ervaringen op te doen en om met geliefden door te brengen.’  Over het algemeen staat veel van onze tijd in het teken van iets willen hebben. We werken hard om die nieuwe auto te kopen, in dat mooie huis te kunnen wonen of om de status en erkenning te verdienen die we nodig denken te hebben. Helaas zijn dat allemaal zaken die we zowel letterlijk als figuurlijk niet mee kunnen nemen in ons graf. Dat zou ook niet heel praktisch noch milieutechnisch handig zijn. ‘Hier ligt Kees-Jan met zijn Mercedes c-klasse en een vrijestaande woning in moderne stijl.’

Uit onderzoek blijkt ook dat meer geld niet perse gelukkiger maakt. Heb je maandelijks netto €2.500 te besteden? Dan ben je net iets gelukkiger dan iemand met een inkomen van €2.000. Verdien je €4.000 – 4.500 netto per maand? Dan zit je aan het plafond van het geluk dat je van geld kan krijgen. Nog sterker, iemand die maandelijks €6.000 te besteden heeft is over het algemeen net zo gelukkig als iemand die maandelijks €2.500 te besteden heeft.

Rijkere mensen zijn over het algemeen minder tevreden over hun vriendschappen, hun werk en hun inkomsten.

Dit effect wordt ook wel de hedonistische tredmolen genoemd. Dit is een theorie over geluk die stelt dat je vastzit in een tredmolen van het ontvangen van een beloning, het wennen aan deze beloning en het opnieuw streven naar een grotere beloning. Hierdoor ben je steeds harder aan het werk om elke keer weer meer te willen hebben.

Tijd als sleutel tot leven

Geluk ligt voor 40% vast in onze genen, voor 10% in omstandigheden en voor 50% in de keuzes die we maken. Zo zie je maar dat je compleet waardeloze genen en alle pech van de wereld alsnog kan compenseren door in je dagelijkse leven de juiste keuzes te maken. Nu is het natuurlijk de vraag welke keuzes dat dan zijn. Uit onderzoek blijkt dat je gelukkiger wordt van de volgende keuzes:

1: Ga voor ervaringen in plaats van spullen

Bezit went. Herinneringen blijven.

Laat die ene broek die je eigenlijk niet nodig hebt liggen en neem de tijd om een geliefde mee op stap te nemen.

2: Waardeer tijd meer dan geld

Meer tijd hebben is meer keuzevrijheid om te doen wat jij belangrijk vindt.

Ga minder werken, neem je vakantie uren op en neem een schoonmaakster of glazenwasser en gun jezelf die extra vrije tijd en keuzevrijheid om te doen wat jij leuk vindt.

3: Geef je tijd aan anderen

Geven en helpen maakt ons gelukkig.

Geef je op voor vrijwilligerswerk, help je buurvrouw of spreek af met een geliefde.

4: Besteed je tijd actief

Wees dagelijks minimaal 30 minuten actief.

Ga in gesprek met anderen, ga sporten, ga op pad of investeer in een hobby.

5: Minimaliseer ongewenste tijdvreters

Zorg dat je zo min mogelijk afgeleid of getriggerd wordt door zaken die niet eens zo belangrijk zijn maar wel tijd van je vragen.

Schakel onnodige notificaties op je telefoon/computer uit, meld je af van nieuwsbrieven en/of berg afleidende objecten op of voorkom dat ze überhaupt je huis of leven in komen.

Creëer de tijd van je leven

Het allerbelangrijkste is om je bewust te worden van alles wat jij in je leven belangrijk vindt en waardeert.

Vraag jezelf vervolgens af tot in hoeverre zich dat vertaalt in de manier waarop jij je tijd inricht en besteedt.

Ik hoop van harte dat je op basis hiervan meer tijd vrijmaakt voor bijvoorbeeld de panfluitvereniging.

Tsja, het kost je wel wat maar dan krijg je er ook een heel rijk leven voor terug.

Heel veel tijd gewenst.

Matthijs